Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013

Γράφει η Δήμητρα Τράκα, συγγραφέας                             
για το περιοδικό                                                                 

"Ζω στη Θεσσαλονίκη"
(Τεύχος Οκτωβρίου)


Κατάθλιψη.
Την αποχαιρετάς μ’ ένα χαμόγελο…

Η Τόνια Γαλάτη, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, μας μιλά για την κατάθλιψη, που εξαπλώνεται σαν επιδημία στη σύγχρονη κοινωνία. Μπορούμε μήπως  να την αποχαιρετίσουμε χαρίζοντάς της ένα χαμόγελο;

Δήμητρα: Τα αρνητικά αισθήματα θλίψης, ακόμα και απογοήτευσης για τον ίδιο μας τον εαυτό, είναι το πλέον κοινό χαρακτηριστικό, κάθε μορφής κατάθλιψης στον άνθρωπο σήμερα. Που αποδίδεται η εμφάνιση της κατάθλιψης στις μέρες μας;

Τόνια: Δήμητρα, ο άνθρωπος που περνά καταθλιπτικό επεισόδιο ή που πάσχει από χρόνια κατάθλιψη έχει ως κύριο χαρακτηριστικό του την ενοχή. Αυτό, πράγματι, τον κάνει ευάλωτο σε συναισθήματα απογοήτευσης και ματαιότητας.
Η ενοχή εμφανίζεται ως αντίδοτο μιας ιδιαίτερα πιεστικής κατάστασης στην παιδική μας  ηλικία. Όταν, δηλαδή, το παιδί δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο για να την σταματήσει παρά μόνο να στραφεί εναντίον του ίδιου του εαυτού του. Έτσι, κάτι κάνει! Είναι μια ανεστραμμένη ελπίδα. «Αν εγώ ήμουν αλλιώς, τότε η κατάσταση θα ήταν αλλιώς». Σήμερα, νιώθουμε συχνά ανήμποροι, όπως τα παιδιά.

Δήμητρα: Ποια είναι τα πρώτα σημάδια με τα οποία δηλώνει την εμφάνισή της η κατάθλιψη, πως εδραιώνεται και πως εξελίσσεται;

Τόνια: Ο άνθρωπος σταματά να έχει ορίζοντα. Νομίζει πως ό,τι κι αν κάνει είναι λανθασμένο και μάταιο. Θεωρεί πως δεν αξίζει και φοβάται πολύ να εκφράσει την δυσαρέσκειά του, τον θυμό του ή έστω την άποψή του. Έχει βλέπεις, πολύ μεγάλη ανάγκη τους άλλους ανθρώπους και πιστεύει πως αν εκφραστεί όπως αισθάνεται κάθε φορά, θα τους χάσει.
Η κατάθλιψη συρρικνώνει τον άνθρωπο. Τον αποδυναμώνει τόσο, που, στο τέλος, δεν έχει τη δύναμη να φροντίσει τον εαυτό του ούτε ως σώμα ούτε ως πνεύμα ούτε ως κοινωνικό ον. Μέχρι όμως να φθάσει εκεί, είναι πιθανό να έχει φορέσει μάσκα. Μάσκα χαράς, δύναμης ακόμη και αδιαφορίας. Μα, κάποτε δεν επαρκεί και το πρόσωπο θέλει να ανασάνει. Ευτυχώς!


Δήμητρα: Ποια είναι η χρονική διάρκεια που η παρουσία της κατάθλιψης, μπορεί να κάνει «κατάληψη» στη ζωή ενός ανθρώπου; Μπορούμε να την ορίσουμε χρονικά ή εξαρτάται από την κάθε περίπτωση;

Τόνια: Καταθλιπτικό επεισόδιο  μπορούμε να έχουμε όλοι μας, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή μας. Αυτό μπορεί να κρατήσει λίγους μήνες ή και παραπάνω. Ωστόσο, αν μιλάμε για κάτι χρόνιο, τότε σημαίνει πως και η προσωπικότητά μας έχει συμβάλλει σε αυτό. Βεβαίως, η προσωπικότητα δημιουργείται με ένα πολύ βασικό υλικό – τη βιογραφία του καθενός μας.
Η παιδική ηλικία είναι καθοριστικός παράγοντας, γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να φροντίζουμε τα παιδιά, να τα σεβόμαστε και να τα βοηθάμε να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.  Και δεν εννοώ, ασφαλώς, να τα εκτονώνουν.

Δήμητρα: Η αποδοχή μιας κατάστασης, είναι πιστεύω το πρώτο βήμα για την αντίστροφη μέτρηση απεγκλωβισμού από αυτήν. Ισχύει το ίδιο και για την κατάθλιψη;

Τόνια: Συμφωνώ, Δήμητρα. Κι αν δεν μπαφιάσεις, δεν παραδέχεσαι! Ο άνθρωπος, που τελικά νοσεί ορατά από κατάθλιψη, δίνει την ευκαιρία στη ζωή του να μεταμορφωθεί σε αυτό που ο ίδιος είναι.  Και χρησιμοποιώ το ρήμα «δίνει» γιατί αν μέσα του δεν «έσπαγε», έστω και ασυνείδητα,  αυτή τη μάσκα που είχε καταλάβει τη θέση του προσώπου του, δεν θα μπορούσε ποτέ να αισθανθεί αυτό που η μάσκα κρύβει. Η κατάθλιψη προϋπάρχει της εκδήλωσής της. Η εκδήλωση μας βοηθά να την αντιληφθούμε, άρα και να την αντιμετωπίσουμε.

Δήμητρα: Μετά την αποδοχή, έρχεται η αντιμετώπιση. Όταν ένας άνθρωπος έρχεται σε σένα Τόνια, για να ζητήσει βοήθεια, ποιες είναι οι πρώτες συμβουλές σου και ποια η συνέχεια της θεραπείας που προτείνεις;

Τόνια: Αν και ο επίσημος όρος είναι «συμβουλευτική ψυχικής υγείας», καθόλου δεν έχει να κάνει με συμβουλές. Ποιος είναι τόσο ικανός ώστε να γνωρίζει τι είναι αυτό που χρειάζεται κάποιος άλλος; Μόνος του θα το ανακαλύψει. Είναι η δική του νίκη.
 Η ψυχοθεραπεία βοηθά τον άνθρωπο στην πορεία του προς την εσωτερική του δύναμη. Δεν του την δανείζει,  ούτε του την δωρίζει. Συνοδοιπορία είναι και «ταξίδεμα». Και μάλιστα συναρπαστικό και βαθύ.
Δήμητρα: Σίγουρα, υπάρχουν περιπτώσεις, κατά τις οποίες, η θεραπεία επιβάλλει και την φαρμακευτική βοήθεια. Πόσος χρόνος χρειάζεται για ν’ αντιμετωπιστεί η κατάθλιψη με, αλλά και, χωρίς φάρμακα;

Τόνια: Όταν η κατάθλιψη είναι σε προχωρημένο στάδιο και ο ασθενής δεν δύναται να λειτουργήσει, τότε συνιστάται ψυχιατρική παρακολούθηση με φαρμακευτική αγωγή, σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή θα τον βοηθήσει να ανακτήσει την λειτουργικότητά του, αλλά η γνώμη για τον ίδιο και τη ζωή του θα παραμένει η ίδια, αν δεν γνωρίσει τον εαυτό του καλύτερα και βαθύτερα. Αν δεν καταφέρει να τον συμπονέσει βαθιά και ουσιαστικά.

Δήμητρα: Ο άνθρωπος δεν ζει μόνος. Υπάρχουν γύρω του πρόσωπα του οικογενειακού αλλά και του ευρύτερου περιβάλλοντος. Πόσο μπορούν να βοηθήσουν σε μια τέτοια περίπτωση;

 Τόνια: Θέλει υπομονή, αγάπη και σεβασμό. Όμως, να ξέρεις, πως η επικοινωνία και η «συντρόφευση» ενός ανθρώπου σε κατάθλιψη, είναι μια επίπονη περιπέτεια και για το περιβάλλον του. Συχνά, χρειάζονται στήριξη και εκείνοι για να μπορέσουν να κατανοήσουν τον άνθρωπό τους.
Άλλες φορές, αν η κατάθλιψη δεν είναι τόσο προχωρημένη, μπορεί και να τους εξυπηρετεί... Όπως είπα και πιο πριν, ένας άνθρωπος σε κατάθλιψη είναι ενοχικός στη βάση του. Άρα, εύκολα χειραγωγήσιμος και εκμεταλλεύσιμος. Όπως, άλλωστε, κι ένας ολόκληρος λαός.

Δήμητρα: Είναι σχεδόν βέβαιο, ότι η κατάθλιψη έχει επισκεφτεί όλους μας κάποια στιγμή, σε συγκεκριμένες εποχές της ζωής μας. Κάποιοι το έχουν ξεπεράσει μόνοι τους, με τη βοήθεια του δυνατού χαρακτήρα τους. Πολλοί όμως είναι αυτοί,  που είναι γνώστες τις κατάστασης και αρνούνται τη βοήθεια τρίτων. Ποιες είναι οι συμβουλές σου προς αυτούς τους ανθρώπους, που βιώνουν μια κατάσταση τόσο σοβαρή, μόνοι τους;

Τόνια: Κάποιες φορές ένας δυνατός χαρακτήρας κρύβει μια δυνατή άρνηση. Όσο πιο πολύ αρνούμαστε την κατάστασή μας, τόσο πιο βαθιά γινόμαστε υποχείριό της. Δυνατός άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί να παραδεχθεί ότι χρειάζεται βοήθεια. Αυτό απαιτεί γενναιότητα και μεγαλοψυχία. Και τα δυο αυτά τα αντλούμε από τη  συμπόνια. Αν δεν με νιώσω, δεν με βοηθώ. Απλώς απαιτώ και υποδεικνύω. Μέχρι πότε; Μέχρι πόσο; Και, εντέλει, γιατί;

Δήμητρα: Οι δυσκολίες, τα προβλήματα, οι στεναχώριες, η οικονομική κρίση, οι ανθρώπινες αδυναμίες και πολλά άλλα, γίνονται «είσοδος ελεύθερη» στον κόσμο της κατάθλιψης. Ένα χαμόγελο, προς το είδωλό μας στον καθρέφτη, πόση δύναμη μπορεί να μας χαρίσει, για να βρούμε την έξοδο από αυτό τον κόσμο;

Τόνια: Μόλις καταφέρουμε να μας χαμογελάσουμε, πολλή!

Αν σταθούμε λοιπόν, απέναντι στην ψυχή μας και την κοιτάξουμε κατάματα, όπως κοιτάμε τον εαυτό μας μπροστά στον καθρέπτη και  της χαμογελάσουμε, μόνον τότε υπάρχει ελπίδα… Και όπως μας λέει η Τόνια Γαλάτη, «η νίκη αυτή θα είναι δική μας!»

                                                                        Γράφει η Δήμητρα Τράκα






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου